1 Mayıs şiirini yazan ilk şair Nezihe Hanım ve Şiiri

1 Mayıs
Ey işçi…
bugün hür yaşamak hakkı seninken
Patronlar o hakkı senin almışlar elinden.
Sa’yınla edersin de “tufeyli”leri zengin
Kalbinde niçin yok ona karşı yine bir kin?
Rahat yaşıyor, işçi onun emrine münkâd;
Lakin seni fakr etmede günden güne berbâd.
Zenginlere pay verme, yazıktır emeğinden.
Azm et de esaret bağı kopsun bileğinden.
Sen boynunu kaldır ki onun boynu bükülsün.
Bir parça da evlatlarının çehresi gülsün.
Ey işçi…
mayıs birde bu birleşme gününde
Bişüphe bugün kalmadı bir mani önünde…
Baştanbaşa işte koca dünya hareketsiz;
Yıllarca bu birlikte devam eyleyiniz siz.
Patron da fakir işçilerin kadrini bilsin
Ta’zim ile, hürmetle sana başlar eğilsin.
Dün sen çalışırken bu cihan böyle değildi.
Bak fabrikalar uykuya dalmış gibi şimdi.
Herkes yaya kaldı, ne tren var, ne tramvay
Sen bunları hep kendin için şan-ü şeref say…
Birgün bırakınca işi halk şaşkına döndü.
Ses kalmadı, her velvele bir mum gibi söndü.
Sayende saadetlere mazhar beşeriyet;
Sen olmasan etmezdi teali medeniyet.
Boynundan esaret bağını parçala, kes, at!
Kuvvetedir hak, hakkını haksızlara anlat.

Amele Cemiyeti'ne üye olan Nezihe Hanım, 1 Mayıs şiirini yazan ilk şairdir. 1923 ve 1924 yıllarında yayımlanan iki 1 Mayıs şiiri vardır.

Babası öldüğünde kendisine bağlanan 40 kuruşluk maaş nedeniyle yazdığı protesto yazısı ve kimi şiirleri nedeniyle hakkında soruşturma açılan Nezihe Hanım, yazılarından ve şiirlerinden taviz vermemiştir. Geçimini el işiyle veya mektup yazmakla sürdürür. Değişik yerlerde çalışmış, hayatını emekçilikle sürdürmüştür. Edebiyat dünyası Nezihe Hanım'ı yazdığı aşk, hüzün, keder, acı dolu şiirleriyle tanıtmasına rağmen, dönemin toplumsal gerçekçi ürünlerini sunmasıyla da edebiyat tarihinde yerini almıştır.

Yine dönemi göz önüne alındığında, kadın özgürlüğü ve direnci bakımından bir bakış açısına sahip olduğu söylenebilir. Son eşiyle evlendiğinde, bir eve 3. eş olarak gittiğinden haberi yoktur. Cide'ye yerleşen Nezihe Hanım, durumu anlayınca eşini terk ederek hemen boşanır. Daha sonraki yaşamı çocuğu Vedat'la birlikte geçirir. Soyadı kanunu döneminde kendisine verdiği "Bükülmez" adı, yaşamının özetidir bir ölçüde.

Beş çocuk sahibi ailenin yaşayan tek çocuğu olarak hayat mücadelesinde direngen duruşu ve mücadeleci tutumunu sürdüren Yaşar Nezihe Hanım, yaşadığı sıkıntılardan kaynaklı iki kez intihar girişiminde bulunmasına rağmen uzun yıllar hayatını sürdürmüştür. Yaşar Nezihe Bükülmez 5 Kasım 1971 tarihinde 91 yaşındayken hayata gözlerini yummuştur.